یک جمله گفت و تلفن قطع شد
کاوه قریشی
همسر نسرین ستوده، وکیل مدافع زندانی در ایران، در مصاحبه با روز خبر از اعتصاب غذای همسرش می دهد و می گوید: "همسرم طی یک تماس کوتاه 3 ثانیهای تنها توانست بگویند که از روز سوم مهرماه دست به اعتصاب غذا زده است. پشت سر این جمله و پس از ادای کلمه "تهدید"، بلافاصله تماس تلفنی وی قطع شد."
همزمان وکلای دادگستری، در مصاحبه هایی با "روز" با ابراز نگرانی از وضعیت خانم ستوده، بازداشت وی را توهین به جایگاه "وکلا و امر دفاع" می دانند و مجددا بر بازداشت غیر قانونی وی تاکید می کنند. محمد علی سیف زاده، وکیل مدافع دادگستری و عضو موسس کانون مدافعان حقوق بشر در خصوص پیگری های حقوقی برای بهبود وضیعت خانم ستوده می گوید: "وظیفه کانون وکلای دادگستری مرکز و تمامی مدافعان حقوق بشر است که موضوع خانم ستوده را پیگری و هر چه زودتر شرایط آزادی وی را فراهم آورند."
محمد علی داخواه، وکیل دادگستری هم، با "غیر قانونی" خواندن بازداشت نسرین ستوده، تاکید می کند: "بر طبق قوانین، تخلفات قانونی وکیل فقط از طریق دادگاه انتظامی وکلا قابل تعقیب است. یعنی موضوع پیگرد یا برخورد قانونی با وکیل پیشتر قطعا در دادسرای کانون وکلا مطرح شود."
پیامی که اجازه ندادند برسد
طی روزهای گذشته برخی از منابع خبری، از احتمال اعتصاب غذای نسرین ستوده، وکیل مدافع زندانی داده بودند، روز گذشته رضا خندان، همسر این وکیل مدافع زندانی در مصاحبه با "روز" خبر اعتصاب غذا را تائید و به شدت از وضعیت سلامتی خانم ستوده ابراز نگرانی کرد.
رضا خندان گفت: "طی آخرین تماس تلنفی همسرم، یعنی حدود 12 بعد از بازداشت، ایشان گفتند که اگر فاصله بین تماس هایش از درون زندان طولانی شد، به این معنی است که او دست به اعتصاب غذا زده است. با توجه به تاکید ایشان بر روی این موضع، چند روز پیش زمانی که مشاهده کردیم تماس تلفنی ایشان طولانی شده، خبر اعتصاب غذای وی را به عنوان یک احتمال مطرح کردیم."
اما اینک بعد از گذشت چند روز و به دنبال یک تماس تلفنی کوتاه، آقای خندان با تائید کامل خبر اعتصاب غذای همسرش، میگوید: "امروز ساعت 2 بعد از ظهر همسرم طی یک تماس کوتاه 3 ثانیه ای تنها توانست بگوید که از روز سوم مهرماه دست به اعتصاب غذا زده است. پشت سر این جمله و پس از ادای کلمه "تهدید"، بلافاصله تماس تلفنی وی قطع شد."
به گفته همسر خانم ستوده: "همین یک جمله کوتاه توام با استرس و عصبانیت و حالتی بود که نشان می داد دور بر ایشان درگیری شدیدی ایجاد شده است. همچنین لحن خانم ستوده در این تماس بسار ناراحت و عصبانی بود."
رضا خندان در آخرین ساعات پایانی شب گذشته، افزود: "در طول آن تماس 3 ثانیهای من هیچ حرفی نزدم و منتظر ماندم که پیام همسرم تمام شود که متاسفانه این امکان را هم از ایشان گرفتند. بعد از این تلفن نگرانی ما نسبت به شرایط و وضعیت خانم ستوده چندین برابر شده است. آنطور که ایشان گفتند باید امروز در یازدهمین روز اعتصاب غذا باشند."
نسرین ستوده وکیل عیسی سحرخیز، کیوان صمیمی، شیرین عبادی و بسیاری از فعالان مدنی، سیاسی و مطبوعاتی، روز 13 شهریور ماه بازداشت شد. اوهمچنین وکیل خانواده های میثم عبادی واحمد نجاتی کارگر، دو تن از جان باختگان وقایع بعد از انتخابات سال گذشته است.
مسولیت دفاع و پیگری حقوقی این وکیل بازداشت شده را خانم نسیم غنوی و آقای عبدالفتاح غنوی به عهده دارند. شب گذشته تلاش ها برای تماس با وکلای خانم ستوده و نزدیکان وی بی نتیجه ماند. اما خانم غنوی در آخرین مصاحبه خود با روز، گفته بود: "با اینکه پاسخی نمیدهند اما ما پی گیری میکنیم و امیدوارم موفق به دیدار با مقام قضایی شویم هر چند متاسفانه تاکنون این اجازه را به ما نداده اند و پشت درهای بسته دادسرای اوین مانده ایم اما باز مراجعه میکنیم و خواستار دیدار با بازپرس پرونده هستیم تا از ایشان درخواست کنیم قرار بازداشت را تبدیل به قرار مناسبی بکنند."
وکلا مصونیت دارند
همزمان با انتشار خبر اعتصاب غذای نسرین ستوده، همکاران وی با ابراز نگرانی از وضعیت ایشان همچنان بر "غیر قانونی" بودن بازداشت وی تاکید می کنند. آنها معتقدند توهین به شان خانم ستوده در مقام یک وکیل، توهین به امر دفاع و جایگاه مدافعان حقوق بشر محسوب می شود.
محمد علی داخواه، عضو کانون مدافعان حقوق بشر، با اشاره به "مصونیت" وکلا و قضات از هر گونه تعقیب قضایی به روز می گوید: "بر طبق قوانین، تخلفات قانونی وکیل فقط از طریق دادگاه انتظامی وکلا قابل تعقیب است. یعنی موضوع پیگرد یا برخورد قانونی با وکیل، قطعا پیشتر باید در دادسرای کانون وکلا مطرح شود. این یک اصل بدیهی قانونی است و هر کس که از نظام قانون مدار، اصول قانونی و ظوابط مورد پذیرش و اعتبار آن اطلاع دارد و آن احترام می گذارد، باید این مسائله را رعایت کند."
آقای داخواه با تاکید بر جایگاه وکلا، می افزاید: "مگر یک وکیل چه کار می کند؟ وکیل از حقوق مردم دفاع می کند نه از حقوق خودش. وکیل دادبان حقوق مردم و حقوقبان سرزمینش است. عدالت، انصاف، و شهامت، شجاعت و پایداری از آن حقوق ایجاب می کند که ما نسبت به کسانی جان مال و حیثیت و تلاش هایشان را در جهت اعتبار قانون صرف می کنند، همواره با مدارا و عطوفت رفتار کنیم."
این وکیل دادگستری سپس به ذکر نمونه هایی از برخورد دیگر کشورها با وکلا می پردازد: "در بیشتر نظامهای دمکراتیک -برای مثال در فرانسه- هیچ کس اجازه ندارد وارد دفتر کار وکیل شود مگر با رئیس کانون وکلا یا نمایند ه آن. علیرغم برخورد دیگر کشورها با شان وکلا، باید تاکید کنم که یک وکیل تحت هیچ قانونی، حتی قوانین جمهوری اسلامی قابل تعقیب نیست، مگر اینکه قبلا ذات ادعای مورد نظر دادستان، به اطلاع کانون رسیده باشد. ماباید همواره این اصول حقوقی و قانونی را در نظر بگیریم. به ویژه اینکه اکنون وکلات یک حرفه جهانی است و شان وکیل دفاع است. مگر وکیل در کجا دفاع می کند؟ در همان نظامی که دادگاه و قانونش تعین کرده است. پس نهایتا باید از این پاسداران حفظ نفس، عدالت و قانون با شان و کرامت رفتار شود نه توهین و تحقیر."
این عضو کانون مدافعان حقوق بشر در پایان مجدد با غیر قانونی خواندن بازداشت همکار خود، نسرین ستوده می گوید: "بازداشت و تحت تعقیب قراردادن خانم نسرین ستوده تحت هیچ شرایط و طبق هیچ اصول و قانونی منطقی نیست."
توهین به امر دفاع
دیگر وکلای مدافع در ایران نیز، بازداشت نسرین ستوده را غیر قانونی می خوانند و خواستار آزادی بی قید و شرط وی هستند. محمد سیف زاده، دیگر عضو کانون مدافعان حقوق بشر، بازداشت خانم نسرین ستوده را در مصاحبه با روز اینگونه توصیف می کند: "خانم ستوده در مقام دفاع، مطابق قانون مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام، دارای مصونیت هستند. ایشان هم شان یک قاضی دادگستری محسوب می شوند، بنابراین هر گونه توهین به ایشان، توهین به شان و جایگاه یک قاضی و توهین به امر دفاع به حساب می آید."
آقای سیف زاده می افزاید: "ایشان در ارتباط با پروندههای مربوط به موکلانشان از جمله پرونده کانون مدافعان حقوق بشر و همکارانش تحت تعقیب قرار گرفته و سپس بازداشت شده است. تاکید می کنم بازداشت خانم نسرین ستوده تحت هیچ شرایطی جنبه قانونی ندارد و بایستی هرچه زودتر بدون قید و شرط آزاد شوند."
از این عضو کانون مدافعان حقوق بشر در خصوص تلاشهای این کانون و وکلای ایرانی جهت آزادی خانم ستوده میپرسیم، می گوید: "وظیفه کانون وکلای دادگستری مرکز و تمامی مدافعان حقوق بشر است که موضوع خانم ستوده را پیگری و هر چه زودتر شرایط آزادی وی را فراهم آروند. با وضعیتی که برای کانون وکلا فراهم شده است، این کانون جز ایجاد فشار از طریق انشتار بیانیه، نمی تواند اقدامی انجام دهد."
واکنش وکلای دادگستری در ایران به بازداشت همکارشان نسرین ستوده، تنها به گفتههای آقای سیف زاده و دادخواه، خلاصه نشد. چند روز پیش شيرين عبادی، برنده جايزه صلح نوبل به همراه سازمان عفو بين‌الملل، ديده‌بان حقوق بشر، کميسيون بين‌المللی قضات، فدراسيون بين‌المللی حقوق بشر، ليگ ايرانی دفاع ازحقوق بشر، اتحاديه بين‌المللی وکلا، سازمان جهانی عليه شکنجه و کمپين بين‌المللی حقوق بشر در ايران نیز طی بیانیهای نسبت به ادامه بازداشت بدون اتهام و يا محاکمه نسرين ستوده در ايران اعتراض کردند
--
