آغاز بازی بزرگ احمدی نژاد
به قلم حسین علیزاده دیپلمات مستعفی
پیشگفتار- طرح مساله:
عزل وزیر اطلاعات به دست احمدی نژاد و ابقای او به دست خامنه ای، از مناسبات جدید قدرت در جمهوری اسلامی ایران پرده برداشت. مدعای این مقاله این است که آیت الله خامنه ای دیگر"فصل الخطاب" نیست. احمدی نژاد فصل جدیدی را در جمهوری اسلامی رقم زده است: آغاز بازی بزرگ برای آچمز کردن رهبری.
1- خامنه ای رهبری همواره در سایه
"جامه فراخ ولایت مطلقه فقیه" به دست آیت الله خمینی تنها و تنها برای خود او دوخته شده بود. از منظر او، اقبال عمومی مردم به او در جامعه ی به شدت نابسامان سال های نخست انقلاب توجیهی بود برای چشم پوشی از بسیاری از قوانین کشوری به بهانه سامان دادن به اوضاع کشوری گرفتار آمده در جنگ و فقر و فاقه.
"مرجعیت" ، "اقبال عمومی"، "شخصیت کاریزماتیک" و "قوه قاهره" چهار مولفه بودند که تدریجاً وی را واداشت تئوری ولایت مطلقه فقیه را برای اداره کشور پردازش کند. اما، آیا این تئوری پس او برای حل مشکلات کشور کارساز باشد یا خیر، موضوعی بود که گذر زمان باید آن را به داوری می نشست.
در گذر زمان، جانشین او(آیت الله خامنه ای) فاقد کلیه مولفه های فوق به استثنای مولفه چهارم بود. او فاقد شخصیت کاریزماتیک، فاقد مرجعیت مقبول و همچنین فاقد اقبال عمومی بود که بنا به مسئولیت قرار بود در غیاب این مولفه های مهم قدرت ولی فقیه، اداره کشور را به سبک و سیاق سلف خود پیش برد اما آیا ممکن بود؟ چنین شد که چنان رهبری هم در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی و هم در دوران خاتمی هرگز نتوانست در حد و اندازه های سلف خود ظاهر گردد. هاشمی با در دست داشتن معاونت ریاست خبرگان، ریاست تشخیص مصلحت و ریاست جمهوری و همراهی مجلس، یکه تاز میدان قدرت بود. خاتمی نیز به دلیل رأی بالا و اقبال جامعه دانشگاهی و روشنفکری توانسته بود پل ارتباطی (گفتگوی تمدن ها) با جامعه جهانی برقرار کند. در سالی که به اجماع کلیه کشورهای عضو مجمع عمومی، پیشنهاد خاتمی مبنی بر نام نهادن سال 2001 به عنوان سال گفتگوی تمدن ها به تصویب رسید، نهایت توان آیت الله خامنه ای نام گذاری سال 80 به نام امام علی بود.
2- رهبر، وامدار احمدی نژاد
با پایان دوره خاتمی، یافتن شبانی بی مایه و نشاندن همای سعادت بر دوش او (اشاره به داستان سلطان و شبان) و ارتقا آن تا سرحد شخص دوم کشور ، این نوید را می داد که رهبر که اینک جامه مرجعیت نیز بر تن کرده، با کمک این دردانه نازپرورده خواهد توانست در حد و اندازه بنیانگذار جمهوری اسلامی ظاهر شود. چنین موقعیتی،اما، با حضور جریان حزب کارگزاران(حامیان رفسنجانی) و جنبش اصلاحات (حامیان خاتمی) ناممکن می نمود. جراحی این دو جریان سیاسی کشور، وظیفه خطیری بود که در انتخابات نهم و دهم برعهده دردانه رهبری(احمدی نژاد) گذاشته شد. رفسنجانی از پیگیری شکایت تخریب خود در انتخابات نهم به خدا پناه برد و جریان اصلاحات که در انتخابات 88 به میدان آمد نیز شدیدا سرکوب گردید. به یمن قدرت مانوری که رهبری برای دردانه خود قائل شده بود، هر دو این جریان های سیاسی از پیکره نظام جراحی شدند. نظام (رهبری) وامدار احمدی نژاد شده بود اما این مهم تحقق نمی یافت جز به چشم پوشی بر تمامی انحرافات عقیدتی (مثل مهدی گرایی خارج از عرف روحانیت) و پرده پوشی بر کلیه تخلفات و سوء مدیریت هایی که احمدی نژاد از خود به جا گذاشت. بنا به برخی گزارش ها، احمدی نژاد در جمع گروهی از مدیران خبرگزاری جمهوری اسلامی( ایرنا) دخالت خامنه ای برای حفظ او در سمت ریاست جمهوری را تایید کرده و گفت: " آقای خامنه ای در سال 1388 من را حفظ کرد تا به این ترتیب نیروهای خودش را حفظ کند چرا که اگر میرحسین موسوی رییس جمهور می شد دستگاه رهبری را برمی چید." ( سایت جرس 4 اردیبهشت 90)
احمدی نژاد و تیم همراه، به خوبی واقفند که پرونده های کلان تخلفات مالی و انضباطی به برکت حمایت های بی دریغ رهبری سرپوش نهاده شده اند. در روال معمول پایان دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، قرار است یک یک این پرونده های هم از سوی اصولگریان و هم رفسنجانی و بسیاری دیگر گشوده شود. راه گریز از هر پاسخگویی، باقی ماندن در قدرت از یک سو و پناه گرفتن پشت سر رهبری از سوی دیگر است که رایحه خوش خدمت را در دولت احمدی نوید داده بود. از دید تیم احمدی نژاد، تضمین ریاست جمهوری یازدهم که محتملاً مشایی برای آن برگزیده شده در گرو تصرف مجلس نهم است که انتخابات آن در اسفند 90 انجام خواهد شد.
با این انگیزه، در حالی که تیم احمدی نژاد برای تسخیر مجلس نهم از هم اینک خیز برداشته بود عزل وزیر اطلاعات بدون اذن رهبری و ابقای وی به دستور مستقیم رهبری، توهین بزرگی برای احمدی نژاد تلقی گردید تا بداند رهبر بیش از این نیازمند هزینه پرداخت کردن برای دردانه خود نیست. قهر یازده روزه احمدی نژاد، گواهی است که او خامنه ای را وامدار خود می داند و نه خود را وامدار خامنه ای. (من به رهبری بدهکار نیستم! که کوتاه بیایم. اولا کسی که توانست بساط اصلاح طلبان را جمع کند من بودم. ثانیا انرژی هسته ای را من به اینجا رساندم. ثالثا هدفمند کردن یارانه ها را که هیچ کس زیر بارش نمی رفت من برعهده گرفتم و اجرا کردم. من چرا باید کوتاه بیایم؟ یک عزل و نصب وزرا در اختیار من بود که آن هم بحمدالله از من گرفته شده است. سخنان نقل شده از احمدی نژاد به جنتی در سایت جرس 9 اردیبهشت 90)
3- درک درست ولی ناقص احمدی نژاد از متغیر های قدرت در نظام جمهوری اسلامی:
احمدی نژاد از متغییر های اجتماعی – سیاسی کشور درک درست اما ناتمامی دارد. وی بقا در قدرت سیاسی را تابعی از متغییرهایی می داند که در صحنه سیاسی- اجتماعی ایران رخ داده است.
برخی از این متغیرهای از زبان او یا نزدیکان او عبارتند از:
- پایان دوران اسلام گرایی ( سخنرانی مشایی موجود در یوتیوب)
- رشد ملی گرایی در ایرانیان(مباهات کردن به تاریخ کهن پارسی با بزرگداشت کوروش کبیر و تخت جمشید توسط دولت )
- طرح مکتب ایرانی در تفسیری نوین از اسلام (اظهارات مشایی)
- نادیده گرفتن مساله حجاب (روسری از سر انداختن خبرنگار اسپانیایی در حضور رییس دولت جمهوری اسلامی)
- دوری جستن از نهاد مرجعیت تا آنجا که قاطبه مراجع حتی مصباح یزدی اینک در ضدیت تمام با دولت احمدی نژاد هستند.
- ضعیف ترین واکنش ها به قران سوزی آن هم از نظامی که مشروعیت خود را برخاسته از اسلام می داند.
در حالی که می توان مواردی دیگر بر این فهرست افزود،اما، این تمام ماجرا نیست. گو اینکه احمدی نژاد به درستی دریافته است که در جامعه امروز ایران، ارزش های انقلابی دهه شصت اینک رنگ باخته و باید حرف نو زد تا رأی مردم را در انتخابات پیش رو به دست آورد، اما اشتباه محاسباتی او که هم برای او هم برای حامی اصلی او( رهبر) خسارت های جبران ناپذیری را به همراه خواهد آورد، این است که آیت الله خامنه ای این دولت را مکررا دولتی توصیف کرده که گفتمان دهه شصت را به جامعه باز گردانده بود. احمدی نژاد ، رجایی دوم لقب گرفت و دولت او به برکت دعای امام زمان انتخاب گردید ( گفته های مصباح)
برای او بدیهی است که تغییر دادن گفتمان خود از گفتمان انقلابی دهه شسصت به گفتمان مباهات به تاریخ کهن پارسی، آن هم به امید رأی آوردن در انتخابات مجلس نهم و ریاست جمهوری یازدهم ریزش هایی را در حامیان سنتی اش فراهم می آورد. میزان هجمه ای که در این روزها از از سوی سپاهیان، مداحان، ائمه جمعه، مراجع، مجلسیان و.. به دولت احمدی نژاد می شود، بی سابقه است. مجلس خود را آماده کرده است که سوال از رییس حمهور را برای اولین بار به اجرا گذارد. تخلفات مالی احمدی نژاد بر کسی پوشیده نیست. او نگران از روزی است که بخواهد پاسخگوی هزاران هزار تخلف باشد. احمدی نژاد بیش از هر کس می داند که آمارهای او از وضعیت بسامان اقتصادی تا کجا دروغین است. مدیریت طرح هدفمند کردن یارانه ها، اینک پاشنه آشیل نظام شده است که جز به زور سرنیزه پیش نرفته است. با علم به تمامی این حقایق، احمدی نژاد تنها یک برگ برنده در دست دارد: گروگان گرفتن رهبری
4- آچمز کردن رهبری/ گروگان گرفتن رهبری
احمدی نژاد از اینکه به او نگاه ابزاری شود تنفر دارد. او می داند تا کنون جاده صاف کن رهبری و اصولگرایان بوده و به خوبی می داند که همین اصولگرایان، قرار است کاسه کوزه هر آنچه در این سال ها گذشته است را بر سر او خراب کنند. این اتفاق نخواهد افتاد مگر آنکه او عرصه قدرت را ترک کند. معنای دیگر این سخن آن است که برای ماندن در قدرت، تسخیر مجلس نهم ضروری است.
عزل وزیر اطلاعات به دست احمدی نژاد و ابقای او به دست رهبری بهترین بهانه را به دست رییس دولت داد تا به خامنه ای بفهماند حیثیت او اینک در گرو حمایت از احمدی نژاد است نه تذکر به احمدی نژاد. هیچ خطایی در این سال ها صورت نگرفته که از چشم رهبر نادیده مانده باشد. تقلب انتخاباتی بیش از همه و پیش از همه بر شخص رهبر آشکار بود. اما خطر کارگزاران و اصلاح طلبان، نظر خطاپوش خامنه ای را واداشت به قیمت دلخوری مراجع، مفتضح شدن رفسنجانی، بی حرمت شدن حسن خمینی، دربند کردن شخصیت های طراز اول مملکتی و از همه بالاتر سرکوب مردم، از احمدی نژاد حمایت کند.
معروف است احمدی نژاد گفته است من رییس جمهور امام زمان هستم نه رییس جمهور خامنه ای. در محاسبه احمدی نژاد، خامنه ای باید بداند که تعرض به احمدی نژاد تعرض به خود اوست. احمدی نژاد این توان را در خود سراغ دارد تمام حیثیت رهبری را لجنمال کند. سایت «آئین‌نیوز» از سایت های حامی دولت اعلام کرده است که احمدی‌نژاد روز‌های آینده تصمیمات «قاطع و دشمن شکنی» اتخاذ خواهد کرد که نتیجه آن به زیر کشیده شدن «صدر مناصب اعطایی الهی» خواهد بود. در واکنش به آتش تهیه ای که این روزها توسط اصولگرایان سنتی بر سر او می ریزد، یکی از سایت حامی او صراحتاً هشدار داده که "زد و خوردهای خونین" می تواند محصول این نتیجه باشد. سایت مزبور می نویسد: "اگر موج تخریب دولت به همین شکل ادامه یابد و اعتراضات به اصطلاح رسانه‌ای به اغتشاشات خیابانی تبدیل شود و لات‌ها و شعبان بی‌مخ‌ها به سمت پاستور [ دفتر رئاست جمهوری] حرکت کنند قطعاً گروه‌های معاند با ظاهر مشابه در آنها رخنه کرده و طولی نخواهد کشید کشور به عرصه زد و خوردهای خونین و بی‌قاعده تبدیل خواهد شد زیرا در آن صورت کسی طرف مقابلش را نخواهد شناخت." (سایت دولت یار 39 فروردین 90- سخنی با طراحان ترور احمدی نژاد)
نازپرورده رهبری با قهر یازده روزه خود و سپس اظهارات نه چندان گرم خود در حمایت از ولی فقیه پس از بازگشت به کار، نشان داد که بقای او در دست رهبری و بقای رهبری در دست اوست. در گمان او رهبر در وضعیت آچمز قرار گرفته است. حذف احمدی نژاد حذف رهبری را و بقای احمدی نژاد بقای رهبری را تضمین می کند. اگر فرض کنیم قرار باشد با رأی عدم کفایت دولت، انتخابات ریاست جمهوری دیگری برگزار گردد آیا جنبش سبز، خواب راحت را از چشمان رهبر نخواهد ربود؟ این درسی بود که احمدی نژاد در غیبت قهرآمیز خود به رهبری آموخت. نشاندن مشایی در اولین جلسه هیات دولت پس از پایان قهر و اظهارات بی رنگ و لعاب وی در حمایت از رهبری و انکار اختلاف در حاکمیت، پیش از همه و بیش از همه پیامی بس روشن برای خامنه ای به همراه داشت تا ولی امر مسلمین جهان! بداند زین پس او برای دیگران فصل الخطاب است و نه برای احمدی نژاد.
5- وظیفه و مسئولیت جنبش سبز:
بی درنگ واقفیم که سه عنصر "مشروعیت" ، "کفایت" و "یکپارچگی" در اردوگاه جناح حاکم رخت بربسته است. با شرحی که رفت، خامنه ای در وضعیت آچمز ناگزیر دو راه پیش رو دارد؛ یا تن دادن به خواست های احمدی نژاد یا تخریب او. فرض اول یعنی پایان فصل الخطاب بودن رهبری چرا که بنا به فرض او به عزل مصلحی تمکین کرده است. در چنین فرضی کرنش بیشتر در برابر احمدی نژاد، ریزش های بیشتری را در بدنه نظام به همراه خواهد داشت. مرجعیت نیز که کیان عقاید شیعه را به دلیل اظهارات احمدی نژاد در خطر می بیند، خود را ناگزیر می داند که پشت سر رهبری را خالی کند. به عبارت معروف: علی می ماند و حوضش.
اما در فرض دوم یعنی تخریب و برکناری احمدی نژاد نیز خطری بزرگ برای صدر مناصب الهی (بخوانید رهبری) همراه خواهد داشت چرا که اینک کلان ترین پرونده های ملی از جمله پرونده هسته ای، هدفمند کردن یارانه ها و.. در دست دولت است. به سقوط کشاندن دولت خود پرورده هم خسارت های حیثیتی برای خامنه ای به همراه خواهد داشت و هم خسارت به کلیه پروژه هایی که احمدی نژاد هدایت آن را برعهده گرفته است. فزون بر آن، با علنی شدن شکاف حاکمیت هم تهدید جنبش سبز خواب راحت را از رهبری خواهد ربود وهم تهدید خارجی.
در چنین وضعیتی که شکاف در حاکمیت رو به فزونی است، جنبش سبز نه تنها نیازمند حضور خیابانی نیست بلکه باید بگذارد تنش بین دو جناح حاکمیت بالاتر گیرد. در فرض بقا و حذف احمدی نژاد، بیشترین تخریب متوجه شخص رهبر خواهد بود. در فرض بقای احمدی نژاد، رهبر از فصل الخطاب بودن ساقط شده، مقبولیت خود را در نزد مراجع و مریدان سینه چاک خود از دست می دهد و در فرض حذف احمدی نژاد، دردانه رهبری در بدترین وضعیت بحرانی کشور(پرونده هسته ای، و اجرای هدفمند کردن یارانه ها و..) به سلاخی فرستاده خواهد شد. چنین اقدامی شالوده پوسیده جمهوری اسلامی را بیش از پیش مندرس خواهد کرد.
آنچه مسلم است اینکه قهر احمدی نژاد و منت کشی رهبر از او برای بازگشت به کار، فصل جدیدی را در مناسبات قدرت در نظام ولایت به وجود آورده است: آغاز بازی بزرگ احمدی نژاد برای آچمز کردن رهبری.
--
سبز مي مانيم، تا هميشه
